Terekemeler Kimdir?
Terekemeler (Karapapaklar veya Karapapahlar), Türkiye'nin doğu bölgelerinde, özellikle Kars, Ardahan ve Erzurum illerinde yaşayan, Türk kökenli bir topluluktur. Tarihsel süreçte Kafkasya'dan Anadolu'ya göç etmişlerdir.
Kültürel kimlikleriyle Anadolu'nun zengin mozaiğinde önemli bir yer tutan Terekemeler, geleneklerini, göreneklerini ve yaşam biçimlerini günümüze kadar korumayı başarmışlardır.
Tarihçe
Terekemeler, 19. yüzyılda Rusya-Osmanlı savaşları sırasında ve sonrasında, özellikle 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Kafkasya'dan Anadolu'ya göç etmişlerdir. Bu göçler sırasında ağırlıklı olarak Doğu Anadolu'ya yerleşmişlerdir.
İsimlerini, Terek Nehri boylarında yaşamalarından almış olabilecekleri düşünülmektedir. Karapapak adı ise giydikleri siyah papaktan (başlık) gelmektedir.
Kültür ve Gelenekler
Terekemeler, zengin bir sözlü edebiyata, müzik ve folklor geleneğine sahiptirler. Halk oyunları, türküler ve destanları kültürel miraslarının önemli bir parçasıdır.
Geleneksel el sanatları, dokumacılık ve hayvancılık, Terekemelerin ekonomik yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. Geleneksel misafirperverlik anlayışı da kültürlerinin önemli bir parçasıdır.
Günümüzde Terekemeler
Günümüzde, Terekemeler Türkiye'nin çeşitli şehirlerine dağılmış durumdadır. Özellikle büyük şehirlere göçün artmasıyla, topluluk üyeleri ülkenin farklı bölgelerine yayılmıştır.
Bu site, Türkiye'deki Terekemelerin nüfus dağılımını haritalandırmayı ve kültürel miraslarını gelecek nesillere aktarmayı amaçlamaktadır.
Terekeme Teorileri ve Alternatif Bilgiler
Bu bölümde kullanıcılarımızın katkıda bulundukları teorileri ve alternatif bilgileri bulabilirsiniz.
Terekeme İsminin Kaynağı
Terekeme isminin, Türkmence'de "Türk kavmi" anlamına gelen "Türkmen" kelimesinden türediği düşünülmektedir. Kafkasya'daki Türkmen gruplarına yerel halkın telaffuzuyla "Terekeme" denilmiş olabilir.
Bazı araştırmacılara göre ise, Türkmen boylarının "Türkmen" adını Anadolu'ya göçle birlikte "Türkmen-e" (Türkmenler) şeklinde kullanması ve bunun zamanla "Terekeme"ye dönüşmesi sonucunda bu isim ortaya çıkmıştır.
Kafkas Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, 2023
Türkmen Boyları ve Göçleri, Prof. Dr. Mehmet Taşdemir, 2024